Het succes van “Sex education” zit ‘m niet in de seks.
De Netflixreeks “Sex education” is meer dan alleen een hilarische reeks over seksuele opvoeding. Naast de humor, de ongegeneerde openheid en een herkenbare onbeholpenheid toont de reeks ons ook de sleutel tot onze diepste verlangens.
Toegegeven, ik ben een late Netflixkijker. Meestal is een serie al een paar jaar uit vooraleer ik ze ontdek. Ik ben ook niet het type binge watcher. En wanneer ik dan toch aan een hele reeks blijf hangen en er alles van wil zien, vraag ik me dan ook af wat me nu zo triggert. En bij “Sex education” werd het me gisteren duidelijk: het gaat volop over het thema waar ik mee bezig ben.
Het is een bij momenten hilarische reeks over seksuele opvoeding en seksuele maturiteit of net het gebrek daaraan. “Sex education” haalt het doorgaans als gênant beschouwd onderwerp uit de taboesfeer en laat het zien via vaak klungelende personages. Elk personage -jong en oud- kampt op zijn of haar manier met seksbeleving en dat vergroot de herkenbaarheid. Maar de reeks klopt helemaal door de juiste dosis humor en luchtigheid.
Het hoofdpersonage Otis, een jonge tiener, is niet alleen compleet onervaren op seksgebied in een wereld waarin iedereen perfect lijkt om te kunnen met seks. Hij schaamt zich ook over zijn moeder, een sekstherapeute, en haar zogenaamd vrijelijke omgang met seks. Als kijker merken we achter haar openheid ook veel onbeholpenheid. Ze heeft niet bepaald een stabiel seks- en liefdesleven en ze voedt haar zoon vrij technisch op vanuit haar medische expertise. Zelfs een (seks)experte blijkt ook maar een zoekende mens…
En hoewel Otis zich als tiener verzet tegen alles waar zijn moeder voor staat, heeft hij toch met haar veel gemeen. Hij blijkt een natuurtalent te zijn in het geven van seksueel advies. Wanneer hij erachter komt dat zijn leeftijdsgenoten, hoe bedreven ook in seks, wel ergens last van hebben, dient zich een opportuniteit aan. Op aanraden van zijn stiekeme liefde Maeve starten ze samen een business in sekstherapie op school: zij runt de praktische kant, hij doet de therapiesessies. Allerlei problemen rond seksbeleving passeren op grappige manier de revue, maar andere verhaallijnen tonen ook schrijnende, herkenbare ervaringen als pesten, uit de kast komen, depressie, seksueel misbruik.
En toch is het volgens mij niet het thema of de herkenbare ervaringen als gêne, preutsheid of seksuele vrijheid e.a. die je aan de reeks bindt. De heerlijke humor, de onuitputtelijke resem openlijk besproken seksproblematieken en de soms wat karikaturale maar toch menselijke personage zijn allemaal het kader voor een heel ander verhaal. Een verhaal over onze kwetsbaarheid. Het thema seks legt de kwetsbaarheid van de mens bloot, daar waar diezelfde mens zelf in zijn/haar blootje staat. Het leent zich namelijk perfect om gevoelens als onbeholpenheid, schaamte, angst, erbij willen horen, zich anders voelen, zich sterker voordoen,… ongegeneerd aan bod te laten komen. Het is vooral daarin dat we onszelf herkennen.
De Amerikaanse sociologe Brené Brown doet al jaren onderzoek naar kwetsbaarheid en schreef er verschillende boeken over. In een notedop: kwetsbaarheid is de emotie die we ervaren in tijden van onzekerheid, risico en emotionele blootstelling. Het is op die momenten dat we het gevoel hebben dat we geraakt kunnen worden in onze diepste kern, nl. verbondenheid met de ander. Onze grootste schrik is om er niet bij te horen of liefde van anderen niet waard te zijn. En om er toch maar bij te mogen horen, zetten we een pantser van ego, stoerdoenerij, perfectie, onaantastbaarheid, cynisme en ironie,… op, waarmee we willen proberen bewijzen: ik kan het wel en ik ben het waard. Innerlijk gaat dat met nogal wat emoties gepaard zoals eenzaamheid, angst, twijfel, teleurstelling, schuld, schaamte,… Om die ervaringen niet te moeten voelen, verdoven we die emotie door de vlucht te nemen of troost te zoeken in drank, comfortfood, drugs, roken, excuses en leugens, exces,… Het komt allemaal aan bod in de reeks, soms subtiel, soms expliciet.
Wat we op zo’n momenten nodig hebben, is de moed om ons te laten zien zoals we zijn, authentiek en in al onze imperfectie. Maar we hebben dat eerst zelf te erkennen. “Ons gevoel erbij te horen,” aldus Brown, “kan nooit groter zijn dan de mate waarin we onszelf accepteren.”
De momenten waarin de reeks, de verhaallijnen en de plot even stilvallen en een diepere laag aanboren, zijn die waarop de personages kwetsbaarheid écht toelaten. Het moment waarop ze hun masker of harnas afleggen en hun diepste binnenste verlangens of gebreken durven tonen. En dat is niet het moment waarop ze de stap durven zetten naar Otis als zelfverklaarde sekstherapeut en hun seksprobleem te durven toegeven. Maar wel wanneer ze aan zichzelf durven toegeven wat er werkelijk speelt. Zo is er het wat zonderlinge tienermeisje dat aan iedereen die ze passeert kurkdroog vraagt “Will you have sex with me”. De drang om seks te hebben op die leeftijd drijft haar bijna tot wanhoop. Maar wanneer ze uiteindelijk de kans heeft en de setting voor haar perfect is, blijkt het niet te lukken. ‘Vaginitis’ oordeelt Otis, de angst om de controle los te laten die overslaat op haar vagina en dus niets binnenlaat. Hij neemt haar mee op een heuvel waar ze beiden in volle snelheid met de fiets afdenderen om van hun probleem af te raken. Beiden, want ook deze zelfverklaarde therapeut heeft aan zichzelf te werken. Het eindigt in een pijnlijke valpartij, waarna hij haar uitgeput vraagt van waar toch die drang komt om koste wat het kost seks te hebben. In een fractie van een seconde valt alles stil en kan ze ook aan zichzelf toegeven: Ik ben bang om alleen achter te blijven in een wereld waarin iedereen vooruit lijkt te gaan. En je voelt als kijker, net zoals Otis: dat is de kern en tegelijk het begin van de oplossing van haar probleem.
En zo zijn er vaker kleine momenten waar het er echt toe doet: een eerlijkheid ten opzichte van zichzelf en erkenning van de diepere verlangens. Waar er de schaamte en het harnas plaats maakt voor liefde en verbondenheid. En daar worden we als kijker ons bewust van onze eigen kern, van ons eigen diepe verlangen naar liefde en verbondenheid. Op die momenten valt het verhaal net lang genoeg stil om bij de kijker een innerlijk rimpeleffect teweeg te brengen terwijl het verhaal al weer verder dendert in al zijn hilariteit. Hoewel “Sex education” over seksuele opvoeding gaat, leert het ons tegelijk om onze kwetsbaarheid te voelen en te (her)ontdekken en geeft het ons hopelijk meer moed om kwetsbaarheid zelf vaker op te zoeken of toe te laten.
foto: Netflix